Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – na czym polega?

Większości z nas słowo spadek kojarzy się bardzo pozytywnie – z przypływem dodatkowych środków, otrzymaniem wartościowych przedmiotów. Z prawnego punktu widzenia, w skład spadku po zmarłym wchodzi nie tylko to, co można otrzymać, ale również to, co trzeba oddać – a zatem ewentualne długi. Jak odziedziczyć spadek bez długów i uniknąć zasadnych żądań wierzycieli?

Pierwszeństwo w dziedziczeniu

Wszelkie sprawy związane z spadkami reguluje Kodeks Cywilny, a konkretniej mówiąc jego księga Prawo spadkowe. Zgodnie z przepisami, kiedy brak testamentu, pierwszeństwo w dziedziczeniu mają dzieci i małżonek bądź małżonka zmarłego. W drugiej kolejności prawa do spadku przechodzą na jego/jej rodziców, w trzeciej na dziadków i wnuki, a w ostatniej na pasierbów. Jeśli zmarły nie ma żadnych wyżej wymienionych spadkobierców, jego majątek dziedziczy Skarb Państwa.

Rodzaje dziedziczenia

Spadkobiercy mogą zdecydować się na jedną z trzech form dziedziczenia spadku. Wybór określonego rodzaju dziedziczenia decyduje przede wszystkim o tym, czy i w jakiej formie będą przejęte zobowiązania finansowe po zmarłej osobie. Te trzy możliwości to:

• Przyjęcie spadku w całości – spadkobierca przyjmuje całość majątku po zmarłej osobie; jeśli zmarły pozostawił po sobie długi, oznacza to, że spadkobierca przyjmuje je na siebie i odpowiada za nie swoim majątkiem, czyli musi zaspokoić zasadne żądania wierzycieli, nawet jeśli przewyższają one nabyty spadek.
• Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – w tym przypadku spadkobierca również przyjmuje całość majątku po zmarłym łącznie z jego długami; zasadnicza różnica polega na tym, że za długi nie odpowiada własnym majątkiem; żądania wierzycieli pokrywane są tylko do wysokości, na jaką opiewa otrzymany spadek.
• Odrzucenie spadku – spadkobierca zrzeka się spadku, który został mu przyznany w testamencie.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – zabezpieczenie przed długami

Na decyzję co do rodzaju dziedziczenia i jej sformalizowanie spadkobierca ma 6 miesięcy. W tym celu składa stosowane oświadczenie. Ponosi również koszty sądowe związane ze stwierdzeniem nabycia spadku i złożeniem oświadczenia. W obu przypadkach opłata wynosi 50 zł. Jeśli spadkobierca nie poczyni żadnych kroków, zgodnie z prawem, nabycie spadku nastąpi automatycznie w formie przyjęcia z dobrodziejstwem inwentarza.

Ten zapis prawny chroni spadkobierców przed często nieświadomym przyjęciem odpowiedzialności majątkowej za nie swoje długi. A tak było jeszcze do 2015 roku, zanim do prawa spadkowego nie wprowadzono zmiany. Wcześniej spadkobiercy, którzy nie złożyli stosownego oświadczenia, automatycznie przejmowali spadek w całości.

Jak oszacować odziedziczony majątek?

Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza i wiedząc, że zmarły pozostawił po sobie długi, warto oszacować wartość odziedziczonego majątku. Jeśli zobowiązania znacznie go przewyższają, korzystniej będzie po prostu zrzec się spadku.

Majątek można oszacować przeprowadzając spis inwentarza. Robi to komornik w związku z postanowieniem sądu i na wniosek spadkobiercy. Można również sporządzić taki wykaz samodzielnie – wtedy jest to tzw. wykaz inwentarza.